Wycena jako efekt inwentaryzacji: Inwentaryzacja może dostarczać dwojakiego rodzaju danych.

 

Na etapie spisu z natury:

– o stanie ilościowym, co pozwala wyprowadzić różnice ilościowe w stosunku do danych ewidencyjnych oraz

– o jakości – umożliwiając stwierdzenie uszkodzeń, zniszczeń albo nieprzydatność- które to dane nie znajdują odzwierciedlenia w ewidencji. Na jakość wpływa też czas użytkowania przedmiotu i jego zgodność ze stosowanymi technologiami, ale cechy te nie zawsze dają się ustalić drogą oględzin podczas spisu z natury.

Różnice ilościowe, czyli niedobory lub nadwyżki, wynikają z porównania stanu według spisu ze stanem figurującym w ewidencji i powodują skorygowanie stanów ewidencyjnych do poziomu stanów rzeczywistych. Różnice te powinny być rozliczane w cenach, jakie przyjęto do ewidencji danego składnika.

Na etapie rozliczenia – księgowym

Dalszy etap wykorzystania danych spisu z natury stanowi określenie przydatności składników niepełnowartościowych. Skutkiem  tego może być odpisanie ich z ewidencji jako bezwartościowych lub obniżenie wartości tych składników do wysokości, jaką rzeczywiście reprezentują. Odpisaniu podlega wówczas jedynie różnica wartości danego składnika; ewentualnie może też zachodzić konieczność traktowania przecenionego asortymentu w ewidencji jako odrębnego składnika.

Przyczyną korekty wartości może też być wymóg przestrzegania zasady ostrożności, a więc na przykład obniżki cen rynkowych poniżej cen, po których nabyto zapasy lub po których nastąpi sprzedaż wyrobów bądź towarów.

Jeżeli rzeczowe składniki majątku obrotowego są objęte ewidencją ilościowo-wartościową, to rozliczenie niedoborów i nadwyżek oraz doprowadzenie do właściwego poziomu wartości zapasów o ograniczonej przydatności lub dla zachowania zasad ostrożności.  Następuje wtedy – jak z wywodów wynika – w dwu odrębnych etapach: “inwentaryzacyjnym” i “księgowym”.

Przy stosowaniu innych rozwiązań, a więc gdy prowadzi się jedynie ewidencję ilościową, której dane o stanie zapasów są podstawą ich wyceny i wykazania w księgach. Ewidencję wyłącznie wartościową lub odpisuje w koszty składniki majątkowe bezpośrednio po zakupie lub wytworzeniu. Oba etapy, to jest ustalenie różnic ilościowych (jeśli sposób ewidencji to umożliwia) oraz wycena zapasów, następują przeważnie równocześnie.

Wycena zapasów zgodnie z ustawą o rachunkowości :

a) środki trwałe wycenia się w cenie nabycia lub w koszcie wytworzenia (tj. bez kosztów zarządu i sprzedaży), z uwzględnieniem dotychczasowego umorzenia oraz trwałej utraty wartości;

b) pełnowartościowe składniki zapasów wycenia się w cenach nabycia lub koszcie wytworzenia, nieobejmującym kosztów stałych niewykorzystanej, normalnej zdolności produkcyjnej:

– materiały i towary można wyceniać także w cenach ich zakupu,

– wyroby gotowe – w rzeczywistym (jw.), a także w planowanym lub normatywnym koszcie wytworzenia, jeżeli różni się od kosztu rzeczywistego w stopniu niezniekształcającym wartości zapasów i wyniku finansowego jednostki, jak również w cenach sprzedaży netto;

c) produkcję w toku można wyceniać:

– w pełnym koszcie wytworzenia (nieobejmującym kosztów stałych niewykorzystanej, normalnej zdolności produkcyjne)j, co jest obowiązkowe w razie wytwarzania produktów, których cykl produkcyjny jest dłuższy niż 3 miesiące, lub gdy są wytwarzane z przeznaczeniem na własne przedsięwzięcia w zakresie budowy lub ulepszania środków trwałych; praktycznie stanowi to jedyny sposób postępowania przy produkcji jednostkowej i małoseryjnej, bez względu na czas wykonania wyrobu; mogą to być koszty rzeczywiste lub – z wyjątkiem produkcji jednostkowej i małoseryjnej,

– koszty planowane lub normatywne, o ile nie odbiegają poziomem istotnie od uzasadnionych kosztów rzeczywistych,

– w cenie sprzedaży netto z uwzględnieniem stopnia przetworzenia produkcji w toku,

– w wysokości kosztów bezpośrednich, tj. materiałów, płac bezpośrednich z narzutem na płace i usług obcych (a także innych kosztów bezpośrednich, jeżeli takie występują, np. koszt zużytej energii) – nie obciąża się więc w takim przypadku produkcji w toku kosztami wydziałowymi,

– w sposób uproszczony w wartości wsadu materiałów bezpośrednich; zwyczajowo stosuje się takie rozwiązanie w przypadku, gdy koszt zużycia materiałów bezpośrednich przekracza połowę kosztu wytworzenia,

– w ogóle jej nie wyceniać (rezygnuje się wtedy z jej inwentaryzacji), jeżeli uzasadnia to jej niezmienny co do wielkości (stanu) oraz poziomu koszt. Przy czym zasada “nieobecności” produkcji w toku musi z góry zostać przyjęta w przyjętych przez jednostkę zasadach (polityce) rachunkowości.

Jeżeli do bieżącej ewidencji zapasów stosuje się ceny ewidencyjne, to w odniesieniu do:

– materiałów i towarów ewidencjonowanych w cenach ustalonych na poziomie cen nabycia lub zakupu – konieczne jest przeliczenie cen ewidencyjnych na rzeczywiste ceny nabycia lub zakupu i odpisanie różnic jak odchyleń od cen ewidencyjnych; za rzeczywiste ceny nabycia uważa się również rzeczywiste ceny zakupu, powiększone o przeciętny narzut kosztów zakupu,

– towarów ewidencjonowanych w cenach sprzedaży – nieodzowne jest doprowadzenie ich wyceny do poziomu cen nabycia lub zakupu, przy zastosowaniu racjonalnych uproszczeń; można więc zapasy towarów w detalu, ewidencjonowane bieżąco w cenach sprzedaży, wyceniać – w wyniku spisu z natury – po cenach sprzedaży i nabycia lub zakupu bądź doprowadzać wartość sprzedażną towarów, ujętych według grup marżowych, do poziomu cen nabycia lub zakupu, zmniejszając ich wartość sprzedażną o właściwą dla danej grupy towarów stawkę VAT i marżę .

W każdym przypadku obowiązuje zachowanie zasady ostrożności, w myśl której zapasy nie mogą być wykazane w cenach przewyższających ceny netto, możliwe do osiągnięcia przy ich sprzedaży.

 

Więcej informacji na ten temat uzyskają Państwo od naszych specjalistów.

 

Kontynuując przeglądanie strony, wyrażasz zgodę na używanie przez nas plików cookies. Więcej informacji

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies.

Zamknij