„Zapiski na pudełku zapałek” to zbiór felietonów, pisanych przez Umberto Eco dla tygodnika „L’Espresso”. Wśród ironicznych obserwacji i komentarzy na temat rzeczywistości otaczającej autora znalazły się tematy: – Jak urządzić bibliotekę publiczną (w domyśle – w sposób jak najmniej przyjazny czytelnikowi) Jak wyrobić sobie nowe prawo jazdy czy Jak zostać kawalerem maltańskim (za drobną opłatą).
„Zapiski” zwracają uwagę na absurdy i niedogodności, które towarzyszą nam na co dzień. Można w tym zbiorze również znaleźć felieton o inwentaryzacji. Czy odnajdujecie w nim znane sytuacje?
„JAK PRZEPROWADZAĆ INWENTARYZACJĘ“
[…] Badania naukowe grzęzną […] dlatego, że długa procedura biurokratyczna prowadzi do marnowania czasu na rozwiązywanie śmiechu wartych problemów. Jestem dyrektorem instytutu uniwersyteckiego i przed laty musieliśmy przeprowadzić dosyć drobiazgową inwentaryzację wyposażenia. Jedyna urzędniczka, jaką dysponowaliśmy, miała na głowie tysiąc innych spraw. Mogliśmy zlecić wykonanie tego zadania prywatnemu przedsiębiorstwu. Pieniądze były, ale przeznaczone na zakup podlegającego inwentaryzacji sprzętu. Jak uznać inwentaryzację za coś podlegającego inwentaryzacji?
Powołałem komisję logików, którzy na trzy dni oderwali się od pracy naukowej. Logicy dostrzegli w tym zagadnieniu coś podobnego do paradoksu ze zbiorem wszystkich zbiorów. Następnie doszli do wniosku, że akt inwentaryzowania jest czynnością, nie zaś rzeczą, a więc nie może zostać zinwentaryzowany, lecz z drugiej strony prowadzi do założenia rejestrów inwentaryzacyjnych, które jako rzeczy mogą być inwentaryzowane.
Poprosiliśmy prywatną agencję, by wystawiła rachunek nie za dokonaną czynność, lecz za jej wynik, który objęliśmy inwentaryzacją. Oderwałem na kilka dni od pracy paru naukowców, ale uniknąłem mordęgi. Kilka miesięcy temu przyszli do mnie woźni, by oznajmić, że wyczerpał się zapas papieru toaletowego. Poleciłem dokonać odpowiedniego zakupu. Sekretarka powiedziała, że zostały już tylko fundusze na wyposażenie podlegające inwentaryzacji, i zwróciła mi uwagę na fakt, że wprawdzie papier toaletowy można zinwentaryzować, lecz ze względów, w które nie będę się w tym miejscu zagłębiał, ma on ograniczoną trwałość i po jakimś czasie znika z inwentarza. Powołałem komisję złożoną tym razem z biologów, którym dałem do rozważenia zagadnienie, czy da się zinwentaryzować zużyty papier toaletowy,
oni zaś odpowiedzieli, że owszem, ale koszty ludzkie będą bardzo wysokie.
Powołałem komisję prawników, którzy dostarczyli wreszcie rozwiązanie. Muszę odebrać papier toaletowy, wpisać do inwentarza, a następnie wydać — aby z powodów ściśle naukowych umieszczono go w toaletach. Kiedy okaże się, że papieru tam nie ma, zgłoszę kradzież zinwentaryzowanego wyposażenia, dokonaną przez nieznanych sprawców. Niestety, musiałem ponawiać zgłoszenie co dwa dni i w końcu pewien inspektor wystąpił z poważnymi oskarżeniami o nieudolne zarządzanie instytutem, na którego teren z taką łatwością mogą periodycznie przenikać osoby obce. Jestem podejrzanym, ale włos mi z głowy nie spadnie, nie dopadną mnie.
Niedogodność całej procedury polega na tym, że poszukując rozwiązania, musiałem na wiele dni oderwać od pożytecznych dla kraju badań wybitnych ludzi nauki, trwonić publiczny grosz, gdyż przecież zająłem czas personelowi naukowemu i administracyjnemu, a ponadto musiałem korzystać z telefonu i zużywać papier stemplowy. Nikt jednak nie został oskarżony o wyrzucanie przez okno państwowych pieniędzy, bo wszystko odbyło się zgodnie z prawem.
(1986)”
Można proces cały uprościć, przyspieszyć, ułatwić i w ogóle zdjąć z głowy pracowników naukowych uniwersytetów, pracowników obsługi klienta i innych osób, których pracą jest sprzedawanie albo nauczanie – a nie liczenie sprzętu, który im do tego służy.